рд╕ीрдзे рдоुрдЦ्рдп рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдкрд░ рдЬाрдПं

рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕ूрдЪрдиा: рдЕрдм рд╣рдо hamarauniverse.com рдкрд░ рд╢िрдл्рдЯ рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं!

ЁЯУв рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕ूрдЪрдиा: рдЕрдм рд╣рдо hamarauniverse.com рдкрд░ рд╢िрдл्рдЯ рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं! ЁЯММ   рдк्рд░िрдп рдкाрдардХों , рд╣рдоें рдпрд╣ рдмрддाрддे рд╣ुрдП рдЕрдд्рдпंрдд рд╣рд░्рд╖ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै рдХि   Hamara Universe   рдЕрдм рдПрдХ рдирдП рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдкрддे рдкрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै। рд╣рдоाрд░ी рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ   hamarauniverse.in   рдХो рдЕрдм   hamarauniverse.com   рдкрд░ рд╕्рдеाрдиांрддрд░िрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдпрд╣ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╣рдоाрд░ी рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдХो рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ , рдЗंрдЯрд░рдиेрд╢рдирд▓ рдФрд░ рдпूрдЬ़рд░ - рдл्рд░ेंрдбрд▓ी рдмрдиाрдиे рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।   ЁЯФД рдХ्рдпों рдХिрдпा рдЧрдпा рдбोрдоेрди рдиाрдо рдоें рдмрджрд▓ाрд╡ ? .com рдбोрдоेрди   рдЗंрдЯрд░рдиेрд╢рдирд▓ рд╕्рдЯैंрдбрд░्рдб рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рд╣рдоें рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди рдмрдиाрдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░ेрдЧा। рдЗрд╕рд╕े рд╣рдоाрд░े рдкाрдардХों рдХो рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рд╡िрд╢्рд╡рд╕рдиीрдп рдЕрдиुрднрд╡ рдоिрд▓ेрдЧा। SEO рдФрд░ рдм्рд░ांрдбिंрдЧ рдХे рд▓िрд╣ाрдЬ़ рд╕े рдпрд╣ рдПрдХ рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рдХрджрдо рд╣ै।   ЁЯФЧ рдирдИ рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдкрд░ рдХ्рдпा рдоिрд▓ेрдЧा ? рд╣рдоाрд░ी рд╕рднी рдкुрд░ाрдиी рдкोрд╕्рдЯ्рд╕ , рдЬाрдирдХाрд░ी , рдФрд░ рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕ рд╕े рдЬुрдб़े рд░рд╣рд╕्рдпों рдХा рдЦрдЬाрди...

ЁЯФЛ Nikola Tesla рдХी рдЬ़िрдж рдеी рдЖрдзुрдиिрдХ рдмिрдЬрд▓ी рдХी: рдЬीрд╡рди, рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдФрд░ рд╡िрд░ाрд╕рдд

ЁЯФЛ рдиिрдХोрд▓ा рдЯेрд╕्рд▓ा: рдПрдХ рдорд╣ाрди рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░рдХ рдХी рдЬीрд╡рдирдЧाрдеा |

(Nikola Tesla Biography and Inventions in Hindi)

рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा (Introduction)

рдиिрдХोрд▓ा рдЯेрд╕्рд▓ा (Nikola Tesla) — рдПрдХ рдРрд╕ा рдиाрдо рдЬो рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдФрд░ рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХी рджुрдиिрдпा рдоें рдХ्рд░ांрддि рд▓े рдЖрдпा। рдпрджि рдЖрдЬ рд╣рдо рдмिрдЬрд▓ी, рд╡ाрдпрд░рд▓ेрд╕ рд╕ंрдЪाрд░, рд░ेрдбिрдпो, рдпा рд░िрдоोрдЯ рдХंрдЯ्рд░ोрд▓ рдЬैрд╕ी рддрдХрдиीрдХों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рддो рдЙрд╕рдХे рдкीрдЫे рдХрд╣ीं рди рдХрд╣ीं рдЯेрд╕्рд▓ा рдХा рдпोрдЧрджाрди рдЫिрдкा рд╣ुрдЖ рд╣ै।

рдиिрдХोрд▓ा рдЯेрд╕्рд▓ा рдХा рдЬीрд╡рди рд╕ंрдШрд░्рд╖ों, рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ों рдФрд░ рджूрд░рджृрд╖्рдЯि рд╕े рднрд░ा рд╣ुрдЖ рдеा। рд╣ाрд▓ांрдХि рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рдоें рдЙрди्рд╣ें рдЙрддрдиी рдоाрди्рдпрддा рдирд╣ीं рдоिрд▓ी, рд▓ेрдХिрди рдЖрдЬ рд╡े рджुрдиिрдпा рдХे рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХों рдоें рдЧिрдиे рдЬाрддे рд╣ैं।

 

рдЯेрд╕्рд▓ा рдЯॉрд╡рд░ рдФрд░ рдЯेрд╕्рд▓ा рдХॉрдЗрд▓ рдХे рд╕ाрде рдЯेрд╕्рд▓ा рдХा рдЪिрдд्рд░рдг
рдЯेрд╕्рд▓ा рдХा рд╡ाрдпрд░рд▓ेрд╕ рдКрд░्рдЬा рдХा рд╕рдкрдиा – рд╡ॉрд░्рдбेрдирдХ्рд▓िрдл рдЯॉрд╡рд░ рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ


ЁЯзТ рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рдЬीрд╡рди (Early Life)

рдЬрди्рдо: 10 рдЬुрд▓ाрдИ 1856
рд╕्рдеाрди: рд╕्рдоिрд▓рдЬाрди, рдСрд╕्рдЯ्рд░ो-рд╣ंрдЧेрд░िрдпрди рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп (рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдХ्рд░ोрдПрд╢िрдпा)

рдЯेрд╕्рд▓ा рдПрдХ рд╕рд░्рдмिрдпाрдИ рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдкैрджा рд╣ुрдП рдеे। рдЙрдирдХे рдкिрддा рдоिрд▓ुрдЯिрди рдЯेрд╕्рд▓ा рдПрдХ рдкाрджрд░ी рдеे рдФрд░ рдоां рдЬुрдХा рдЯेрд╕्рд▓ा рдПрдХ рдШрд░ेрд▓ू рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░рдХ рдеीं। рдЯेрд╕्рд▓ा рдХी рдоां рдиे рд╣ी рдЙрдирдХे рднीрддрд░ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдХी рд░ुрдЪि рдЬрдЧाрдИ।

рдЯेрд╕्рд▓ा рдмрдЪрдкрди рд╕े рд╣ी рдЕрд╕ाрдзाрд░рдг рдмुрдж्рдзिрдоाрди рдеे। рдЙрди्рд╣ें рдЧрдгрдиा, рдпांрдд्рд░िрдХी рдФрд░ рдХрд▓्рдкрдиा рдоें рдЧрд╣рд░ी рд░ुрдЪि рдеी। рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рд╡े рдПрдХ рд╣ी рдмाрд░ рдоें рдкूрд░ी рдХिрддाрдмें рдпाрдж рдХрд░ рд╕рдХрддे рдеे рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдлोрдЯोрдЧ्рд░ाрдлिрдХ рдоेрдоोрд░ी рдеी।

 

ЁЯУЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдФрд░ рдХрд░िрдпрд░ рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд

рдЯेрд╕्рд▓ा рдиे рдСрд╕्рдЯ्рд░िрдпा рдХे рдЧ्рд░ाрдЬ़ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдХी рдкрдв़ाрдИ рд╢ुрд░ू рдХी। рдпрд╣ीं рдкрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдбाрдпрдиाрдоो рдФрд░ рдПрд╕ी рдоोрдЯрд░ рдХे рдмाрд░े рдоें рд╕ुрдиा। рд╣ाрд▓ांрдХि рд╡े рдЕрдкрдиी рдкрдв़ाрдИ рдкूрд░ी рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрдП, рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХा рдЬुрдиूрди рдмрдиा рд░рд╣ा।

рдХुрдЫ рд╡рд░्рд╖ों рдмाрдж рд╡े рд╣ंрдЧрд░ी рдФрд░ рдлिрд░ рдкेрд░िрд╕ рдЪрд▓े рдЧрдП рдЬрд╣ाँ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдбिрд╕рди рдХंрдкрдиी рдХे рд╕ाрде рдХाрд░्рдп рдХिрдпा। рдЙрдирдХे рдЕрдж्рднुрдд рд╡िрдЪाрд░ों рдФрд░ рдХाрд░्рдпрд╢ैрд▓ी рдХे рдХाрд░рдг рдЙрди्рд╣ें рдЕрдоेрд░िрдХा рдмुрд▓ाрдпा рдЧрдпा, рдЬрд╣ां рд╕े рдЙрдирдХा рдЕрд╕рд▓ी рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдпाрдд्рд░ा рд╢ुрд░ू рд╣ुрдИ।

 

рдЕрдоेрд░िрдХा рдЖрдЧрдорди рдФрд░ рдПрдбिрд╕рди рд╕े рдорддрднेрдж

1884 рдоें рдЯेрд╕्рд▓ा рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рдкрд╣ुंрдЪे рдФрд░ рдеॉрдорд╕ рдПрдбिрд╕рди рдХे рд╕ाрде рдХाрдо рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा। рдПрдбिрд╕рди DC (Direct Current) рдХे рдкрдХ्рд╖рдзрд░ рдеे, рдЬрдмрдХि рдЯेрд╕्рд▓ा рдиे рджेрдЦा рдХि AC (Alternating Current) рд▓ंрдмी рджूрд░ी рдХी рдмिрдЬрд▓ी рдЖрдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдХ рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ै।

рдПрдбिрд╕рди рдФрд░ рдЯेрд╕्рд▓ा рдХे рдмीрдЪ 'рдХрд░ंрдЯ рд╡ॉрд░' рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЧрдИ। рдПрдбिрд╕рди рдиे AC рдХो рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдФрд░ рдЦрддрд░рдиाрдХ рдмрддाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХी, рд▓ेрдХिрди рдЯेрд╕्рд▓ा рдХी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрдУं рдФрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖рдгों рдиे рд╕ाрдмिрдд рдХिрдпा рдХि AC рдЕрдзिрдХ рдХुрд╢рд▓, рд╕рд╕्рддा рдФрд░ рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдеा।

 

ЁЯФМ AC рд╕िрд╕्рдЯрдо рдФрд░ рд╡ेрд╕्рдЯिंрдЧрд╣ाрдЙрд╕ рдХे рд╕ाрде рд╕ाрдЭेрджाрд░ी

рдЯेрд╕्рд▓ा рдХी рдХिрд╕्рдордд рддрдм рдмрджрд▓ी рдЬрдм рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬॉрд░्рдЬ рд╡ेрд╕्рдЯिंрдЧрд╣ाрдЙрд╕ рд╕े рдоुрд▓ाрдХाрдд рдХी। рд╡ेрд╕्рдЯिंрдЧрд╣ाрдЙрд╕ рдиे рдЯेрд╕्рд▓ा рдХे AC рд╕िрд╕्рдЯрдо рдХो рдЕрдкрдиाрдпा рдФрд░ рдЙрд╕े рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рд░ूрдк рджिрдпा।

1893 рдоें рд╢िрдХाрдЧो рд╡рд░्рд▓्рдб рдлेрдпрд░ рдоें рдЯेрд╕्рд▓ा рдФрд░ рд╡ेрд╕्рдЯिंрдЧрд╣ाрдЙрд╕ рдиे рдоिрд▓рдХрд░ AC рд╕िрд╕्рдЯрдо рд╕े рдкूрд░े рдЖрдпोрдЬрди рдХो рд░ोрд╢рди рдХिрдпा, рдЬिрд╕рд╕े рджुрдиिрдпा рдХो рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░िрд╕िрдЯी рдХी рд╢рдХ्рддि рдХा рдЕंрджाрдЬ़ा рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдиिрдпाрдЧ्рд░ा рдлॉрд▓्рд╕ рдоें рджुрдиिрдпा рдХा рдкрд╣рд▓ा рдмрдб़ा рд╣ाрдЗрдб्рд░ो-рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░िрдХ рдк्рд▓ांрдЯ рднी рдЯेрд╕्рд▓ा рдХी рддрдХрдиीрдХ рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдеा।

 

️ рдЯेрд╕्рд▓ा рдХे рдорд╣ाрди рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ (Major Inventions)

1. рдЯेрд╕्рд▓ा рдХॉрдЗрд▓ (Tesla Coil)

1891 рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд рдпрд╣ рдЙрдЪ्рдЪ рд╡ोрд▓्рдЯेрдЬ, рдХрдо рдХрд░ंрдЯ рдЬрдирд░ेрдЯ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдбिрд╡ाрдЗрд╕ рдеी। рдпрд╣ рд╡ाрдпрд░рд▓ेрд╕ рдКрд░्рдЬा рдФрд░ рд░ेрдбिрдпो рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдЯ्рд░ांрд╕рдоिрд╢рди рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЖрдзाрд░рд╢िрд▓ा рдмрдиी।

2. рд╡ाрдпрд░рд▓ेрд╕ рдкाрд╡рд░ рдЯ्рд░ांрд╕рдоिрд╢рди

рдЯेрд╕्рд▓ा рдХा рдоाрдирдиा рдеा рдХि рдмिрдЬрд▓ी рдХो рдмिрдиा рддाрд░ों рдХे рджुрдиिрдпा рдоें рдХрд╣ीं рднी рднेрдЬा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рдоें рд╡ॉрд░्рдбेрдирдХ्рд▓िрдл рдЯॉрд╡рд░ рдиाрдордХ рдПрдХ рд╡िрд╢ाрд▓ рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ाрд▓ा рдмрдиाрдИ рдЬрд╣ाँ рд╡े рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╡ाрдпрд░рд▓ेрд╕ рдКрд░्рдЬा рдиेрдЯрд╡рд░्рдХ рдХा рд╕рдкрдиा рджेрдЦ рд░рд╣े рдеे — рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рдк्рд░ाрдЪीрди ‘рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ рдСрдл рдПрдирд░्рдЬी’।

3. рд░ेрдбिрдпो

рд╣ाрд▓ाँрдХि рд░ेрдбिрдпो рдХा рд╢्рд░ेрдп рд▓ंрдмे рд╕рдордп рддрдХ рдоाрд░рдХोрдиी рдХो рджिрдпा рдЧрдпा, рд▓ेрдХिрди рдЕрдоेрд░िрдХी рд╕ुрдк्рд░ीрдо рдХोрд░्рдЯ рдиे 1943 рдоें рдоाрдиा рдХि рдЯेрд╕्рд▓ा рдиे рд░ेрдбिрдпो рдХे рд╕िрдж्рдзांрдд рдкрд╣рд▓े рджिрдП рдеे। рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рднेрдЬे рдЧрдП рд╡ाрдпрд░рд▓ेрд╕ рд╕ंрдХेрдд, рд░ेрдбिрдпो рдХी рдиींрд╡ рдмрдиे।

4. рд░िрдоोрдЯ рдХंрдЯ्рд░ोрд▓ (1898)

рдЯेрд╕्рд▓ा рдиे рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рдоें рдПрдХ рд░ेрдбिрдпो-рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдиाрд╡ рдХा рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХिрдпा। рдпрд╣ рдЖрдЬ рдХे рдб्рд░ोрди рдФрд░ рд░ोрдмोрдЯिрдХ्рд╕ рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдоाрдиी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै।

5. рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░िрдХ рдоोрдЯрд░ рдФрд░ рдЬрдирд░ेрдЯрд░

рдЯेрд╕्рд▓ा рдиे AC рдоोрдЯрд░ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा рдЬो рдЖрдЬ рднी рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░ी рдоें рдЙрдкрдпोрдЧ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЙрдирдХी рдоोрдЯрд░ рддрдХрдиीрдХ рдХो ‘рдЯेрд╕्рд▓ा рдЗंрдбрдХ्рд╢рди рдоोрдЯрд░’ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै।

6. рдиिрдпॉрди рдФрд░ рдл्рд▓ोрд░ोрд╕ेंрдЯ рд▓ाрдЗрдЯिंрдЧ

рдЯेрд╕्рд▓ा рдиे рдиिрдпॉрди рдФрд░ рдл्рд▓ोрд░ोрд╕ेंрдЯ рд▓ाрдЗрдЯ्рд╕ рдХा рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдмрд╣ुрдд рдкрд╣рд▓े рдХрд░ рджिрдпा рдеा, рдЬो рдмाрдж рдоें рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рд░ूрдк рдоें рдХाрдлी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╣ुрдИं।

 

ЁЯзк рдЕрди्рдп рд╡िрдЪाрд░ рдФрд░ рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди

  • рдЯेрд╕्рд▓ा рдиे рдПрдХ्рд╕-рд░े рдкрд░ рднी рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдХिрдпा рдФрд░ рдЗрд╕рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдЦрддрд░ों рдХी рдЪेрддाрд╡рдиी рджी, рдЬो рдЖрдЬ X-ray рд╕ेрдл्рдЯी рдоें рдоाрдирдХ рд╣ैं।
  • рдЙрди्рд╣ोंрдиे рднूрдХंрдк рдЬैрд╕ी рддрд░ंрдЧें рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдСрд╕्рд╕ीрд▓ेрдЯрд░ рднी рдмрдиाрдпा, рдЬिрд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдордЬ़ाрдХ рдоें ‘рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ोрдоैрдЧ्рдиेрдЯिрдХ рднूрдХंрдк’ рдХрд╣ा।
  • рд╡े рдоाрдЗंрдб рдХंрдЯ्рд░ोрд▓, рдбेрде рд░े, рдФрд░ рдПंрдЯी-рдЧ्рд░ेрд╡िрдЯी рдбिрд╡ाрдЗрд╕ेрд╕ рдЬैрд╕े рд╡िрд╖рдпों рдкрд░ рднी рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдХрд░ рд░рд╣े рдеे, рдЬिрди्рд╣ें рдЖрдЬ рднी рд╡िрд╡ाрджाрд╕्рдкрдж рдпा рд░рд╣рд╕्рдпрдордпी рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै।

 

ЁЯТб рдЯेрд╕्рд▓ा рдХी рдЬीрд╡рдирд╢ैрд▓ी рдФрд░ рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡

  • рдЯेрд╕्рд▓ा рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЕрдиुрд╢ाрд╕िрдд рдФрд░ рд╢ाрдХाрд╣ाрд░ी рдеे।
  • рд╡े рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд╕ोрддे рдеे рдФрд░ рдХрд╣рддे рдеे рдХि рдЙрди्рд╣ें рдоाрдд्рд░ 2 рдШंрдЯे рдХी рдиींрдж рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै।
  • рдЙрди्рд╣ें рд╕рдлाрдИ рдХा рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд╢ौрдХ рдеा рдФрд░ рд╕ंрдЦ्рдпाрдд्рдордХ рдЬुрдиूрди (Numerical Obsession) рдеा — рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े 3, 6 рдФрд░ 9 рдЕंрдХों рдХो рд╡े рдЦाрд╕ рдоाрдирддे рдеे।
  • рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрднी рд╢ाрджी рдирд╣ीं рдХी рдФрд░ рдХрд╣ा рдХि рдЙрдирдХा рд╕ाрд░ा рдк्рд░ेрдо рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рд▓िрдП рд╣ै।

 

ЁЯУЙ рдЕंрддिрдо рдЬीрд╡рди рдФрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖

рд╣ाрд▓ाँрдХि рдЯेрд╕्рд▓ा рдХे рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рд╡िрд╢्рд╡-рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ुрдП, рдкрд░ंрддु рд╡े рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ों рдоें рдЖрд░्рдеिрдХ рддंрдЧी рдФрд░ рдЧुрдордиाрдоी рдоें рд░рд╣े। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдХрдИ рдкेрдЯेंрдЯ рдмेрдЪ рджिрдП рдеे рдФрд░ рд╡ॉрд░्рдбेрдирдХ्рд▓िрдл рдк्рд░ोрдЬेрдХ्рдЯ рднी рдЕрдзूрд░ा рд░рд╣ рдЧрдпा рдХ्рдпोंрдХि рдиिрд╡ेрд╢рдХों рдиे рд╣ाрде рдЦींрдЪ рд▓िрдП।

7 рдЬрдирд╡рд░ी 1943 рдХो рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рдХे рдПрдХ рд╣ोрдЯрд▓ рдоें рд╡े рдЕрдХेрд▓ेрдкрди рдФрд░ рдиिрд░्рдзрдирддा рдоें рдиिрдзрди рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдП।

 

ЁЯСС рдорд░рдгोрдкрд░ांрдд рдоाрди्рдпрддा (Posthumous Recognition)

  • рдЕрдм рдиिрдХोрд▓ा рдЯेрд╕्рд▓ा рдХो рджुрдиिрдпा рдПрдХ рд╕рдЪ्рдЪे рд╡िрдЬ्рдЮाрдирд╡ीрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдкрд╣рдЪाрдирддी рд╣ै।
  • SI рдпूрдиिрдЯ рдСрдл рдоैрдЧ्рдиेрдЯिрдХ рдл्рд▓рдХ्рд╕ рдбेंрд╕िрдЯी рдХो рдЙрдирдХे рдиाрдо рдкрд░ "Tesla" (T) рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै।
  • Tesla Motors, рдПрд▓рди рдорд╕्рдХ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рдеाрдкिрдд рдХंрдкрдиी, рдЙрдирдХे рдиाрдо рдХो рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХрд░рддी рд╣ै।
  • рдХрдИ рдХिрддाрдмें, рдбॉрдХ्рдпूрдоेंрдЯ्рд░ी рдФрд░ рдлिрд▓्рдоों рдоें рдЕрдм рдЯेрд╕्рд▓ा рдХो рд╡рд╣ рд╕्рдеाрди рдоिрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै, рдЬो рд╡े рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рдоें рдирд╣ीं рдкा рд╕рдХे।

 

ЁЯУМ рд░ोрдЪрдХ рддрде्рдп (Interesting Facts)

1.    рдЯेрд╕्рд▓ा рдХो 300+ рдкेрдЯेंрдЯ рдк्рд░ाрдк्рдд рдеे।

2.    рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоौрд╕рдо рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдХрд░рдиे рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा рдкрд░ рднी рд╡िрдЪाрд░ рдХिрдпा рдеा।

3.    рдЯेрд╕्рд▓ा рдиे рдЯाрдЗрдо рдЯ्рд░ैрд╡рд▓ рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा рдкрд░ рднी рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдП, рд╣ाрд▓ांрдХि рдХोрдИ рдк्рд░рдоाрдг рдирд╣ीं рдоिрд▓े।

4.    рдЙрдирдХा рд╕рдкрдиा рдеा рдХि рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдХो рдиि:рд╢ुрд▓्рдХ рдКрд░्рдЬा рдоिрд▓े — рд▓ेрдХिрди рдпрд╣ рдЙрдж्рдпोрдЧрдкрддिрдпों рдХो рд░ाрд╕ рдирд╣ीं рдЖрдпा।

5.    рдЯेрд╕्рд▓ा рдХрднी рднी рдЕрдкрдиे рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ों рд╕े рдзрди рдХрдоाрдиे рдоें рд░ुрдЪि рдирд╣ीं рд░рдЦрддे рдеे — рд╡े рдХेрд╡рд▓ рдоाрдирд╡рддा рдХे рд╣िрдд рдоें рдХाрдо рдХрд░рддे рдеे।


 ЁЯУЭ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ (Conclusion)

рдиिрдХोрд▓ा рдЯेрд╕्рд▓ा рдПрдХ рдРрд╕े рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдеे, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдХेрд╡рд▓ рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдП, рдмрд▓्рдХि рджुрдиिрдпा рдХो рд╕ोрдЪрдиे рдХा рдПрдХ рдирдпा рддрд░ीрдХा рджिрдпा। рд╡े рдПрдХ рд╕рдЪ्рдЪे рджूрд░рдж्рд░рд╖्рдЯा рдеे, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЙрд╕ рдпुрдЧ рдоें рдРрд╕ी рдЪीрдЬें рдХрд▓्рдкрдиा рдХीं, рдЬो рдЖрдЬ рд╣рдХीрдХрдд рдмрди рдЪुрдХी рд╣ैं।

рдЖрдЬ рдЬрдм рднी рд╣рдо рдмिрдЬрд▓ी рдХी рд╕ुрд╡िрдзा, рд╡ाрдпрд░рд▓ेрд╕ рдиेрдЯрд╡рд░्рдХ рдпा рдЖрдзुрдиिрдХ рдоोрдЯрд░ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рддे рд╣ैं, рд╣рдоें рдпрд╣ рдпाрдж рд░рдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рдЗрд╕рдХे рдкीрдЫे рдЯेрд╕्рд▓ा рдХा рд╕рдкрдиा рдФрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдЫिрдкा рд╣ै।


ЁЯдЦ рдЕрдХ्рд╕рд░ рдкूрдЫे рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдк्рд░рд╢्рди (FAQ)


✅ Q1: рдХ्рдпा рдЯेрд╕्рд▓ा рдиे рд░ेрдбिрдпो рдХा рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХिрдпा рдеा?

A: рд╣ाँ, 1943 рдоें рдЕрдоेрд░िрдХी рд╕ुрдк्рд░ीрдо рдХोрд░्рдЯ рдиे рдЯेрд╕्рд▓ा рдХो рд░ेрдбिрдпो рдХे рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░рдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдоाрди्рдпрддा рджी рдеी।

✅ Q2: рдиिрдХोрд▓ा рдЯेрд╕्рд▓ा рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХ्рдпा рдеी?

A: Alternating Current (AC) рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рдк्рд░рд╕ाрд░ рдЙрдирдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдеी, рдЬिрд╕рд╕े рдЖрдЬ рднी рджुрдиिрдпा рдоें рдмिрдЬрд▓ी рдкрд╣ुंрдЪ рд░рд╣ी рд╣ै।

✅ Q3: рдХ्рдпा рдЯेрд╕्рд▓ा рд╡ाрдпрд░рд▓ेрд╕ рдКрд░्рдЬा рднेрдЬрдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд╣ुрдП рдеे?

A: рд╡े рд╕ीрдоिрдд рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╕рдлрд▓ рдЬрд░ूрд░ рдеे, рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХे рдмрдб़े рд╕्рддрд░ рдХे рдк्рд░рдпोрдЧрдЬैрд╕े рд╡ॉрд░्рдбेрдирдХ्рд▓िрдл рдЯॉрд╡рд░рдЖрд░्рдеिрдХ рдХाрд░рдгों рд╕े рдЕрдзूрд░े рд░рд╣ рдЧрдП।

✅ Q4: рдЯेрд╕्рд▓ा рдХी рдоृрдд्рдпु рдХैрд╕े рд╣ुрдИ?

A: рд╡े рдЕрдкрдиे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ों рдоें рдЕрдХेрд▓े рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рддंрдЧी рдоें рд░рд╣े। 7 рдЬрдирд╡рд░ी 1943 рдХो рди्рдпूрдпॉрд░्рдХрд░ рд╣ोрдЯрд▓, рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рдоें рдХोрд░ोрдирд░ी рде्рд░ॉрдо्рдмोрд╕िрд╕ (рд╣ाрд░्рдЯ рдЕрдЯैрдХ) рд╕े 86 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рдЙрдирдХा рдиिрдзрди рд╣ुрдЖ।

✅ Q5: рдЯेрд╕्рд▓ा рдХे рдкाрд╕ рдХिрддрдиे рдкेрдЯेंрдЯ्рд╕ рдеे?

A: рдЯेрд╕्рд▓ा рдХे рдиाрдо рджрд░्рдЬрдиों рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ों рд╕рд╣िрдд рдХुрд▓ 300 рд╕े рдЕрдзिрдХ рдкेрдЯेंрдЯ्рд╕ рджрд░्рдЬ рд╣ैंрдЬिрд╕рдоें US рдоें 112 рдФрд░ рдЕрди्рдп рджेрд╢ों рдоें рд▓рдЧрднрдЧ 300 рддрдХ рдХे рдкेрдЯेंрдЯ्рд╕ рд╢ाрдоिрд▓ рдеे

✅ Q6: рдбेрде рд░े (Teleforce) рдХ्рдпा рдеा?

A: "рдбेрде рд░े" рдпा "Teleforce" рдЯेрд╕्рд▓ा рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡िрдд рдХрдг-рдмीрдо рд╣рдеिрдпाрд░ рдеाрдЬिрд╕рдоें рдзाрддु-рдЖрдпрди рдХрдгों рдХी рдЙрдЪ्рдЪ рдКрд░्рдЬा рдзाрд░ा рдХो рджूрд░рд╕्рде рд▓рдХ्рд╖्рдп (рдЬैрд╕े рд╡िрдоाрди рдпा рд╕ेрдиा) рдкрд░ рджाрдЧрдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдирд╖्рдЯ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджाрд╡ा рдХिрдпा рдеा рдХि рдпрд╣ рдЙрдкрдХрд░рдг 250–400рдоीрд▓ рддрдХ рдк्рд░рднाрд╡ी рд░ूрдк рд╕े рдХाрд░्рдп рдХрд░ рд╕рдХрддा рдеा


ЁЯФЧ рдЖंрддрд░िрдХ рд▓िंрдХिंрдЧ рд╕ुрдЭाрд╡ (Internal Linking)

 

ЁЯМР рдмाрд╣рд░ी рд▓िंрдХ (External Links)

 

рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ

рдЗрд╕ рдм्рд▓ॉрдЧ рд╕े рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдкोрд╕्рдЯ

рдХ्рд╡ांрдЯрдо рдлिрдЬिрдХ्рд╕ рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХे рд░рд╣рд╕्рдп – Quantum Physics in Hindi

ЁЯММ рдХ्рд╡ांрдЯрдо рдлिрдЬिрдХ्рд╕ рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб – рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд░рд╣рд╕्рдп ЁЯзк рдХ्рд╡ांрдЯрдо рдлिрдЬिрдХ्рд╕ (Quantum Physics):   рдЬिрд╕े рдХ्рд╡ांрдЯрдо рдпांрдд्рд░िрдХी ( Quantum Mechanics ) рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै, 20рд╡ीं рд╕рджी рдХी рд╕рдмрд╕े рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЕрд╡рдзाрд░рдгाрдУं рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै। рдпрд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд рдмрддाрддा рд╣ै рдХि рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХे рд╕рдмрд╕े рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдХрдг – рдЬैрд╕े рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрди, рдк्рд░ोрдЯॉрди, рди्рдпूрдЯ्рд░ॉрди рдФрд░ рдлोрдЯॉрди – рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдкрд░ंрдкрд░ाрдЧрдд рднौрддिрдХी рдХे рдиिрдпрдоों рд╕े рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдЕрд▓рдЧ рдФрд░ рдЕрдЬीрдм рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдХ्рд╡ांрдЯрдо рд╕िрдж्рдзांрддों рд╕े рдЬुрдб़ा рдм्рд░рд╣्рдоांрдбीрдп рдЪिрдд्рд░рдг – рдЬрд╣ां рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдКрд░्рдЬा рдФрд░ рд░рд╣рд╕्рдп рдоिрд▓рддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рд▓ेрдЦ рдоें рд╣рдо рдЬाрдиेंрдЧे рдХि рдХ्рд╡ांрдЯрдо рдлिрдЬिрдХ्рд╕ рдХ्рдпा рд╣ै, рдЗрд╕рдХे рдоूрд▓ рд╕िрдж्рдзांрдд рдХ्рдпा рд╣ैं, рдФрд░ рдпрд╣ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХी рдЧूрдв़ рдк्рд░рдХृрддि рдХो рдХैрд╕े рдЙрдЬाрдЧрд░ рдХрд░рддा рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी рд╣рдо рджेрдЦेंрдЧे рдХि рдХैрд╕े рдпрд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХों, рджाрд░्рд╢рдиिрдХों рдФрд░ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╡िрдЪाрд░рдХों рдХो рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै। ЁЯМа рдХ्рд╡ांрдЯрдо рдлिрдЬिрдХ्рд╕ рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд: рдХ्рд▓ाрд╕िрдХрд▓ рднौрддिрдХी (Classical Physics) , рдЬिрд╕े рди्рдпूрдЯрдиिрдпрди рднौрддिрдХी рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдмрдб़ी рд╡рд╕्рддुрдУं рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЧрддि рдиिрдпрдоों рдХो рд╕рдордЭाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдеी। рд▓ेрдХिрди рдЬрдм рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХों рдиे рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдХрдгों рдкрд░ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा, рддрдм рдЙрди्рд╣े...

рд╣рдоाрд░ी рдкृрде्рд╡ी рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдоें рдХिрддрдиी рдЫोрдЯी рд╣ै? – рд╕ाрдЗрдЬ рдХी рддुрд▓рдиा

рд╣рдоाрд░ी рдкृрде्рд╡ी рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдоें рдХिрддрдиी рдЫोрдЯी рд╣ै? – рд╕ाрдЗрдЬ рдХी рддुрд▓рдиा   ЁЯМН   ЁЯФн рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा: рд╣рдо рдХрд╣ाँ рдЦрдб़े рд╣ैं? рдХрднी рдЖрдкрдиे рдЖрдХाрд╢ рдХी рдУрд░ рджेрдЦा рд╣ै рдФрд░ рд╕ोрдЪा рд╣ै – "рд╣рдоाрд░ी рдкृрде्рд╡ी рдЗрд╕ рд╡िрд╢ाрд▓ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдоें рдХिрддрдиी рдмрдб़ी рдпा рдХिрддрдиी рдЫोрдЯी рд╣ोрдЧी?" рдпрд╣ी рд╕рд╡ाрд▓ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХों рдФрд░ рдЦрдЧोрд▓рд╡िрджों рдХो рд╕рджिрдпों рд╕े рдЙрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рддा рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕ рд▓ेрдЦ рдоें рд╣рдо рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдоें рдкृрде्рд╡ी рдХी рд╕ाрдЗрдЬ рдХी рддुрд▓рдиा (Size Comparison) рдХрд░ेंрдЧे – рдЪंрдж्рд░рдоा, рд╕ूрд░्рдп, рдЧ्рд░рд╣ों, рддाрд░े, рдЧैрд▓ेрдХ्рд╕ी рдФрд░ рдкूрд░े рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рд╕े। рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХे рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХी рд╕्рдеिрддि – рдПрдХ рджृрд╢्рдп рддुрд▓рдиा рдЬो рджिрдЦाрддी рд╣ै рдХि рд╣рдоाрд░ी рдкृрде्рд╡ी рдХिрддрдиी рдЫोрдЯी рд╣ै। ЁЯМР 1. рдкृрде्рд╡ी рдХा рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдЖрдХाрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХा рд╡्рдпाрд╕ : рд▓рдЧрднрдЧ 12,742 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХी рд╕рддрд╣ рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ : рд▓рдЧрднрдЧ 510 рдоिрд▓िрдпрди рд╡рд░्рдЧ рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рдж्рд░рд╡्рдпрдоाрди (Mass) : рд▓рдЧрднрдЧ 5.97 × 10² ⁴ рдХिрд▓ोрдЧ्рд░ाрдо рдпрд╣ рдПрдХ рдЗंрд╕ाрди рдХे рдирдЬрд░िрдП рд╕े рд╡िрд╢ाрд▓ рд▓рдЧрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдм्рд░рд╣्рдоांрдбीрдп рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдпрд╣ рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ "рдзूрд▓ рдХा рдХрдг" рд╣ै। ЁЯМС 2. рдЪंрдж्рд░рдоा рдХी рддुрд▓рдиा рдоें рдкृрде्рд╡ी рдЪंрдж्рд░рдоा рдХा рд╡्рдпाрд╕: рд▓рдЧрднрдЧ 3,474 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рдкृрде्рд╡ी рдЪंрдж्рд░рдоा рд╕े рд▓рдЧрднрдЧ 4 рдЧुрдиा рдмрдб़ी рд╣ै рдЪंрдж्рд░рдоा рдкрд░ рдЧुрд░ुрдд्рд╡ाрдХрд░्рд╖рдг рднी ...

2035 рддрдХ рдЗंрд╕ाрди рдоंрдЧрд▓ рдкрд░? | 'The Martian' рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рд╕े рд╣рдХीрдХрдд рддрдХ рдХी рддैрдпाрд░ी!

рдХ्рдпा рдЗंрд╕ाрди 2035 рддрдХ рдоंрдЧрд▓ рдЧ्рд░рд╣ рдкрд░ рдкрд╣ुंрдЪ рдкाрдПंрдЧे?  The Martian Bet – рд╕рдкрдиा рдпा рд╕рдЪ? (Will Humans Land on Mars by 2035?) ЁЯФ┤ рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा (Introduction) “ 2035 рддрдХ рдЗंрд╕ाрди рдоंрдЧрд▓ рдЧ्рд░рд╣ рдкрд░ рдХрджрдо рд░рдЦेंрдЧे। ” — рдпे рднрд╡िрд╖्рдпрд╡ाрдгी рдЕрдм рд╕िрд░्рдл рд╕ाрдЗंрд╕-рдлिрдХ्рд╢рди рдлिрд▓्рдоों рдХी рдмाрдд рдирд╣ीं рд░рд╣ी। 2015 рдоें рд░िрд▓ीрдЬ़ рд╣ुрдИ рд╣ॉрд▓ीрд╡ुрдб рдлिрд▓्рдо The Martian рдиे рдЗрд╕ рд╕ोрдЪ рдХो рдФрд░ рдЧрд╣рд░ाрдИ рджी। рдлिрд▓्рдо рдоें, NASA рдХा рдПрдХ рдоिрд╢рди 2035 рдоें рдоंрдЧрд▓ рдкрд░ рднेрдЬा рдЬाрддा рд╣ै, рдФрд░ рдПрдХ рдПрд╕्рдЯ्рд░ोрдиॉрдЯ рдХे рдлंрд╕рдиे рдХी рдХрд╣ाрдиी рджिрдЦाрдИ рдЬाрддी рд╣ै। рддрдм рдпे рдПрдХ рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рд╕ोрдЪ рдеी। рд▓ेрдХिрди рдЕрдм 2025 рдЪрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै, рдФрд░ рд╣рдоाрд░े рдкाрд╕ рд╕िрд░्рдл 10 рд╕ाрд▓ рдмрдЪे рд╣ैं । рд╕рд╡ाрд▓ рдпे рд╣ै: рдХ्рдпा рд╣рдо рд╡ाрдХрдИ рдЕрдЧрд▓े рджрд╢рдХ рдоें рдоंрдЧрд▓ рддрдХ рдЗंрд╕ाрди рднेрдЬ рдкाрдПंрдЧे? 2035 рддрдХ рдоंрдЧрд▓ рдЧ्рд░рд╣ рдкрд░ рдЗंрд╕ाрди рднेрдЬрдиे рдХी рддैрдпाрд░ी — рдХ्рдпा рд╡िрдЬ्рдЮाрди 'The Martian' рдлिрд▓्рдо рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рдХो рд╕ाрдХाрд░ рдХрд░ рдкाрдПрдЧा? рдЖрдЬ рджुрдиिрдпा рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд╕्рдкेрд╕ рдПрдЬेंрд╕िрдпाँ рдФрд░ рдк्рд░ाрдЗрд╡ेрдЯ рдХंрдкрдиिрдпाँ рдЗрд╕ рд▓рдХ्рд╖्рдп рдкрд░ рдХाрдо рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं — NASA, SpaceX, рдЪीрди рдХी CNSA, рдпूрд░ोрдкीрдп рдЕंрддрд░िрдХ्рд╖ рдПрдЬेंрд╕ी (ESA), рдФрд░ рдХрдИ рдЕрди्рдп। рд▓ेрдХिрди рддрдХрдиीрдХी рдмाрдзाрдПँ, рд╡िрдд्рддीрдп рдЪुрдиौрддिрдпाँ, рдФрд░ рдоाрдирд╡ीрдп рдЬोрдЦिрдо рдЗрд╕ рд╕рдкрдиे рдХो рдХрдаिрди рдмрдиा рд░рд╣े рд╣ैं। рддो рдЖрдЗрдП рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рд╕рдордЭрддे рд╣ैं рдХि рдЗंрд╕ाрди рдХा рдоंрдЧрд▓ рддрдХ рдкрд╣ु...

рдЬेрдо्рд╕ рд╡ेрдм рдЯेрд▓ीрд╕्рдХोрдк рдХ्рдпा рд╣ै? рдХिрддрдиी рджूрд░ी рддрдХ рджेрдЦ рд╕рдХрддा рд╣ै? /James Webb Space Telescope

ЁЯУ╖   рдЬेрдо्рд╕ рд╡ेрдм рдЯेрд▓ीрд╕्рдХोрдк рдХ्рдпा рд╣ै ? рдХिрддрдиी рджूрд░ी рддрдХ рджेрдЦ рд╕рдХрддा рд╣ै ? рдФрд░ рдЗрд╕рдиे рдХ्рдпा рдЦोрдЬा рд╣ै ?      James Webb Space Telescope  (JWST), NASA рдХा рдЕрдм рддрдХ рдХा рд╕рдмрд╕े рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рдЕंрддрд░िрдХ्рд╖ рдЯेрд▓ीрд╕्рдХोрдк рд╣ै। рдЗрд╕े 25 рджिрд╕ंрдмрд░ 2021 рдХो рд▓ॉрди्рдЪ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा рдФрд░ рдпрд╣ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХी рд╕рдмрд╕े рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд░ोрд╢рдиी рдХो рджेрдЦрдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ै। ЁЯСЙ   NASA  рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ , рдпрд╣ рдЯेрд▓ीрд╕्рдХोрдк 13.6 рдЕрд░рдм рдк्рд░рдХाрд╢рд╡рд░्рд╖ рджूрд░ рдХी рд░ोрд╢рдиी рддрдХ рджेрдЦ рд╕рдХрддा рд╣ै — рдпाрдиी рд▓рдЧрднрдЧ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХे рд╕рдордп рддрдХ। рдпрд╣ рдЪिрдд्рд░ James Webb Telescope рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рдЖрдзाрд░िрдд рдк्рд░рд╕्рддुрддि рд╣ै, рдЬो рдЗрд╕े рдЕंрддрд░िрдХ्рд╖ рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рддे рд╣ुрдП рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै। Image Credit: NASA рдЗрд╕े  NASA, ESA (European Space Agency)  рдФрд░  CSA (Canadian Space Agency)  рдиे рдоिрд▓рдХрд░ рд╡िрдХрд╕िрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХी рдЧрд╣рд░ाрдЗрдпों рдоें рдЭांрдХрдиा, рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рдиा, рдЖрдХाрд╢рдЧंрдЧाрдУं рдФрд░ рддाрд░ों рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЬीрд╡рди рдХे рд▓िрдП рдЕрдиुрдХूрд▓ рдЧ्рд░рд╣ों рдХी рдЦोрдЬ рдХрд░рдиा рд╣ै। ЁЯЫ░ ️ рдЬेрдо्рд╕ рд╡ेрдм рдЯेрд▓ीрд╕्рдХोрдк рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ : рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╡िрд╡рд░рдг рдиाрдо ...

рд╣ॉрдХिंрдЧ рд╡िрдХिрд░рдг рдХा рд╡िрдЬ्рдЮाрди। рдХ्рдпा рдм्рд▓ैрдХ рд╣ोрд▓ рддांрдд्рд░िрдХ рд╢рдХ्рддि рд╣ैं? рдЬाрдиिрдП

ЁЯММ   рд╣ॉрдХिंрдЧ рд╡िрдХिрд░рдг рдХा рд░рд╣рд╕्рдп ।   рдХ्рдпा рдм्рд▓ैрдХ рд╣ोрд▓ рдХाрд▓े рдЬाрджू рдХी рддрд░рд╣ рд╣ैं?  рдХрд▓्рдкрдиा рдХीрдЬिрдП рдПрдХ рдРрд╕े рд░рд╣рд╕्рдпрдордп рджрд░рд╡ाрдЬ़े рдХी, рдЬो рдХिрд╕ी рдкुрд░ाрдиी рддांрдд्рд░िрдХ рдХिрддाрдм рд╕े рдиिрдХрд▓ा рд╣ो — рдЬो рд╣рд░ рдЪीрдЬ़ рдХो рдиिрдЧрд▓ рдЬाрддा рд╣ै, рдЙрд╕े рдЧाрдпрдм рдХрд░ рджेрддा рд╣ै। рдХोрдИ рдк्рд░рдХाрд╢ рдирд╣ीं, рдХोрдИ рд╕рдордп рдирд╣ीं, рдХोрдИ рд╡ाрдкрд╕ी рдирд╣ीं। рдХ्рдпा рдпрд╣ рдХोрдИ рддांрдд्рд░िрдХ рд╢рдХ्рддि рд╣ै? рдпा рдХोрдИ рдк्рд░ाрдЪीрди рдм्рд░рд╣्рдоांрдбीрдп рд░ाрдХ्рд╖рд╕? рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдЗрд╕े рдХрд╣рддा рд╣ै – рдм्рд▓ैрдХ рд╣ोрд▓। рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рд░рд╣рд╕्рдп... рдЙрд╕рд╕े рднी рдЬ्рдпाрджा рд░рд╣рд╕्рдпрдордп рд╣ै। рдХ्рдпा рдм्рд▓ैрдХ рд╣ोрд▓ рдорд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं? рд╕्рдЯीрдлрди рд╣ॉрдХिंрдЧ рдХे рдЕрдж्рднुрдд рд╕िрдж्рдзांрдд рдХी рдХрд╣ाрдиी 1974 рдоें рдорд╣ाрди рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕्рдЯीрдлрди рд╣ॉрдХिंрдЧ рдиे рдпрд╣ рдЪौंрдХाрдиे рд╡ाрд▓ा рд╕िрдж्рдзांрдд рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдХि рдпे "рдХाрд▓े рд░ाрдХ्рд╖рд╕" (рдм्рд▓ैрдХ рд╣ोрд▓) рднी рдЕрдорд░ рдирд╣ीं рд╣ैं! рд╡े рдзीрд░े-рдзीрд░े рдЕрдкрдиी рдКрд░्рдЬा рдЦोрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЕंрдд рдоें рдЦрдд्рдо рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдХि рдм्рд▓ैрдХ рд╣ोрд▓ рдкूрд░ी рддрд░рд╣ "рдХाрд▓े" рдирд╣ीं рд╣ोрддे – рд╡े рднी рд╡िрдХिрд░рдг рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬिрдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рд╡िрдХिрд░рдг рдХो рд╣ी рд╣рдо рдЖрдЬ рд╣ॉрдХिंрдЧ рд╡िрдХिрд░рдг (Hawking Radiation) рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рд▓ेрдЦ рдоें рд╣рдо рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЬाрдиेंрдЧे: рд╣ॉрдХिंрдЧ рд╡िрдХिрд░рдг рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै? рдпрд╣ рдХैрд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ै? рдЗрд╕рдХा рдм्рд▓ैрдХ рд╣ोрд▓ рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдкрд░ рдХ्рдпा рдк्рд░рднाрд╡ рд╣ै? рдХ...